2 верасьня ў Польшчы чытаюць геніяльны твор С. Выспяньскага

Прыгадваньне твораў вялікіх польскіх пісьменьнікаў у верасьні стала ўжо традыцый. Як штогод, на пачатку першага асеньняга месяца, у Польшчы адбываецца кампанія «Нацыянальнае чытаньне». У рамках акцыі вядомыя асобы, у тым ліку прэзыдэнт дзяржавы, прадстаўляюць адзін твор з ліку шэдэўраў нацыянальнай літаратуры.

Сёлета нацыянальнае чытаньне заплянаванае на 2 верасьня. Па ўсёй краіне славутыя асобы, у тым ліку прэзыдэнцкая пара, будуць чытаць грамадзкасьці «Вясельле» Станіслава Выспяньскага. Кніга дзеля сёлетняга чытаньня была выбраная падчас галасаваньня, у якім маглі ўдзельнічаць усе карыстальнікі інтэрнэту. Пра перамогу «Вясельля» аб’явіў у лютым прэзыдэнт Анджэй Дуда і адзначыў, што варта прыгадаць гэты важны драматургічны твор польскай літаратуры, прыгадаць вельмі істотную п’есу, важную для польскай гісторыі, польскай культуры, для таго, што называецца польскасьцю. Варта прачытаць яшчэ раз шэдэўр Станіслава Выспяньскага. На сайце галавы польскай дзяржавы прадстаўлены відэа-ролік, на якім Анджэй Дуда разам з жонкаю Агатай Карнхаўзэр-Дудай чытаюць фрагмэнт «Вясельля» і запрашаюць удзельнічаць у Нацыянальным чытаньні 2 верасьня.

«Вясельле» у суботу будзе прадстаўлена ня толькі ў сталіцы. Чытаньне адбываецца таксама ў іншых гарадах Польшчы. Напрыклад, у Кракаве твор чытаюць вядомыя акторы, навукоўцы, прадстаўнікі культурных устаноў ды жыхары. На кракаўскім рынку падрыхтаваныя магчымасьці ня толькі чытаць у голас п’есу, але таксама будуць адыграныя сцэны з драмы. Акторы і госьці, запрошаныя ўдзельнічаць у чытаньні, наведаюць між іншым Мар’яцкі сабор, – распавядае дырэктар Нацыянальнага старога тэатра Марэк Мікас.

М. Мікас: Пачынаем з Мар’яцкага сабора, дзе ў бакавой капліцы адбыўся шлюб. Маладажоны выйдуць адтуль, падыдуць да будынку побач, дзе працаваў Выспяньскі, менавіта там ён пісаў «Вясельле». Пазьней адбудуцца розныя падзеі, а закончыцца мерапрыемства а сёмай вечара канцэртам.

Узорам п’есы «Вясельле» была сапраўдная падзея. Гэта быў шлюб паэта і драматурга Люцыяна Рыдля з сялянкай Ядвігай Мікалайчыкуўнай, – нагадвае Міхал Фрыдрых (Michał Friedrich) з Музэю літаратуры ў Варшаве.

М. Фрыдрых: Праўда пра гэтае менавіта вясельле Рыдля з Мікалайчыкуўнай зьяўляецца фундамэнтам гэтага твору. На вясельлі быў сам Выспяньскі. Як пісаў Тадэвуш Бой-Жэленскі, Выспяньскі ў сваім цесна зашпіленым чорным сурдуце бачыў падзею ўласнымі вачыма. Колькі ў творы фікцыі, а колькі праўды, мы ніколі не даведаемся. Гэта і ня трэба рабіць, патрэбная доля таямніцы. Але даставернасьць зьяўляецца вялізнай сілаю гэтай п’есы.

Літаратуразнаўца адзначае, што ў драме аўтар прадстаўляе польскае грамадзтва.

М. Фрыдрых: Ён паказвае Польшчу ў мікрамаштабе, апісвае заганы палякаў. Аўтар паказвае, якія трагічныя наступствы прыносяць сваркі палякаў, іх няздольнасьць ісьці на кампрамісы, дамовіцца. Сымбалічная сцэна – гутарка селяніна з журналістам. Рэдактар пагарджае мужыком, не жадае з ім задавацца. Гэта драма пра Польшчу, вельмі ўнівэрсальная, якая да нашых часоў не страціла сваёй актуальнасьці.

Польскі паэт, драматург, жывапісец і дызайнэр Станіслаў Выспяньскі нарадзіўся ў Кракаве ў 1869 годзе. Быў адным з самых выбітных польскіх пісьменьнікаў, прадстаўніком літаратурнага руху пад назовам «Маладая Польшча». П’еса «Вясельле» упершыню была прадстаўленая на сцэне ў 1901 годзе. Гэта ў вялікай ступені сымбалічная драма, прасякнутая мастацкай філязофіяй і нацыянальнымі вобразамі, у прыватнасьці, аўтар паказвае, чаму палякам не ўдаецца заваяваць незалежнасьць.

нг