З нагоды 100-гадавіны атрыманьня Польшчай незалежнасьці на беларускай мове выйшла кніга «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай». Аўтарам кнігі зьяўляецца польскі аўтар гістарычных кніг Славамір Копэр. «Я пішу пра гісторыю без палітыкі, але з анэкдотам, цікавінкай і жывым чалавекам, хоць некаторыя называюць мяне пляткаром», – сам пра сябе гаворыць аўтар. На днях прэзэнтацыя беларускамоўнай кнігі прайшла ў Менску.
У сваіх кнігах Славамір Копэр апісвае гісторыю пераважна пры дапамозе малавядомых забытых фактаў, якія не бяруцца пад увагу ў «афіцыйных» манаграфіях. Славамір Копэр піша пра важных і вядомых, але крыху ўжо забытых постацях у кантэксьце іх прыватнага і штодзённага жыцьця. У Польшчы яго лічаць адным з найбольш папулярных гістарычных пісьменьнікаў. Яго кнігі прадаліся ў колькасьці 800 тысяч экзэмпляраў.
Цяпер кніга «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай» перакладзеная на беларускую мову.
С. Копэр: Гэта адна з кніг цэлага цыклу пра Другую Рэчпаспалітую з міжваеннага пэрыяду. Я заўсёды лічыў, што ролі жанчын у польскай гісторыі і культуры не надаецца патрэбная ўвага. Я заўсёды меў уражаньне, што кнігі пісалі пра мужчын, а забывалі пра жанчын, якія адыгрывалі такую ж ролю як і мужчыны, а нават большую. Як правіла жанчыны знаходзіліся ў цяні мужчын, але мелі вырашальны ўплыў.
Як прыклад Славамір Копэр прыводзіць маршала Юзафа Пілсудзкага. Паводле аўтара, ня выключана, што ён паводзіў бы сябе ў палітыцы інакш, калі б не ўплыў жанчын, якія былі вакол яго.
С. Копэр: У гэтай кніжцы я апісваю постаць Ядвігі Бэк, другой жонкі міністра замежных спраў Юзэфа Бэка. Ён ніколі б ня стаў міністрам, каб не яго жонка. Па-першае, гэта яна рэкамэндавала яму хадзіць у фраку, па-другое, прымусіла яго абмежаваць піцьцё алькаголю, па-трэцяе, толькі будучы з ёй Бэк пачаў выкарыстоўваць свой розум. Раней ён ня вельмі ахвотна яго ўжываў. Ядвіга Бэк была нашмат больш амбіцыйнай у параўнаньні з мужам. І гэта вельмі добра паўплывала на іх лёс. Яна патрапіла на прыёме ў румынскай амбасадзе забраць у яго бакал шампанскага і сказаць: «Ты ўжо дастаткова выпіў, мы вяртаемся дадому». Такое зьяўляецца рэдкасьцю, а Юзэф Бэк быў паслухмяным сваёй жонцы. Падобна было з іншымі жанчынамі, якія зьяўляюцца гераінямі гэтай кнігі. На пачатку ХХ стагодзьдзя дамінацыя мужчын была паўсюднай. Маі гераіні змаглі ў гэты складаны час знайсьці сваю пазыцыю.
Героем апошняга фільму Анджэя Вайды «Пасьлявобразы» зьяўляецца мастак Уладзіслаў Стшэміньскі. Яго жонка Катажына Кобра зьяўляецца гераіняй кнігі «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай».
С. Копэр: У фільме постаць гэтай жанчыны не паказваецца, бо яна памерла раней, чым паказаны ў фільме пэрыяд. Дарэчы, Уладзіслаў Стшэміньскі нарадзіўся ў Менску. Яго жонка, Катажына, мела значна большы талент чым ён. Яна яго натхняла і гэта бачна на значнай частцы захаваных прац. Ён нават капіраваў яе працы. І толькі цяпер заўважаецца яе роля. У гэтай кніжцы ёсьць Марыя Дамброўская, Марыя Морска, Зоф’я Наўкоўска. Для іх мужчыны былі толькі дадаткам. Яны самыя былі такімі значнымі асобамі, што мужчыны былі ім патрэбныя толькі для дапамогі. І пра такіх жанчын напісана мая кніга. Варта пісаць пра жанчын, пра якіх забыліся, а якія былі вельмі моцнымі асобамі. Думаю, што мне ўдалося вярнуць памяць пра іх.
У кнізе «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай», якая выйшла на беларускай мове, няма постацяў непасрэдна зьвязаных з Беларусьсю. Славамір Копэр зьяўляецца аўтарам амаль 50 кніг, у якіх ён пісаў і пра выхадцаў з Беларусі.
С. Копэр: У іншых маіх кнігах ёсьць асобы, зьвязаныя з Беларусьсю. Я напісаў кнігу «Вялікае Княства Літоўскае. Інфлянты». Гэта запіскі з майго падарожжа па Беларусі і Летуве. І там такіх постацяў ёсьць шмат. Акрамя таго, я не ўмешваюся ў якія-колечы нацыянальныя канфлікты, стараюся зьбіраць перамешаную гісторыю – гісторыю Польшчы, Летувы, Беларусі.
Гаворачы пра сваю кнігу «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай» Славамір Копэр зьвярнуў увагу на рознае ўспрыняцьце. «Чытачы захопленыя, чаго нельга сказаць пра гісторыкаў, якія лічаць, што пра такія рэчы ня варта пісаць», – дадаў аўтар.
Кніга на беларускай мове выдадзена па ініцыятыве Амбасады Польшчы ў Менску. Выданьне падрыхтавана з нагоды 100-гадавіны незалежнасьці Польшчы. Прэзэнтацыя кнігі пройдзе яшчэ ў Берасьці і Горадні.
З нагоды 100-гадавіны атрыманьня Польшчай незалежнасьці на беларускай мове выйшла кніга «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай». Аўтарам кнігі зьяўляецца польскі аўтар гістарычных кніг Славамір Копэр. «Я пішу пра гісторыю без палітыкі, але з анэкдотам, цікавінкай і жывым чалавекам, хоць некаторыя называюць мяне пляткаром», – сам пра сябе гаворыць аўтар. На днях прэзэнтацыя беларускамоўнай кнігі прайшла ў Менску.
У сваіх кнігах Славамір Копэр апісвае гісторыю пераважна пры дапамозе малавядомых забытых фактаў, якія не бяруцца пад увагу ў «афіцыйных» манаграфіях. Славамір Копэр піша пра важных і вядомых, але крыху ўжо забытых постацях у кантэксьце іх прыватнага і штодзённага жыцьця. У Польшчы яго лічаць адным з найбольш папулярных гістарычных пісьменьнікаў. Яго кнігі прадаліся ў колькасьці 800 тысяч экзэмпляраў.
Славамір Копэр на прэзэнтацыі кнігі ў Менску.
Цяпер кніга «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай» перакладзеная на беларускую мову.
С. Копэр: Гэта адна з кніг цэлага цыклу пра Другую Рэчпаспалітую з міжваеннага пэрыяду. Я заўсёды лічыў, што ролі жанчын у польскай гісторыі і культуры не надаецца патрэбная ўвага. Я заўсёды меў уражаньне, што кнігі пісалі пра мужчын, а забывалі пра жанчын, якія адыгрывалі такую ж ролю як і мужчыны, а нават большую. Як правіла жанчыны знаходзіліся ў цяні мужчын, але мелі вырашальны ўплыў.
Як прыклад Славамір Копэр прыводзіць маршала Юзафа Пілсудзкага. Паводле аўтара, ня выключана, што ён паводзіў бы сябе ў палітыцы інакш, калі б не ўплыў жанчын, якія былі вакол яго.
С. Копэр: У гэтай кніжцы я апісваю постаць Ядвігі Бэк, другой жонкі міністра замежных спраў Юзэфа Бэка. Ён ніколі б ня стаў міністрам, каб не яго жонка. Па-першае, гэта яна рэкамэндавала яму хадзіць у фраку, па-другое, прымусіла яго абмежаваць піцьцё алькаголю, па-трэцяе, толькі будучы з ёй Бэк пачаў выкарыстоўваць свой розум. Раней ён ня вельмі ахвотна яго ўжываў. Ядвіга Бэк была нашмат больш амбіцыйнай у параўнаньні з мужам. І гэта вельмі добра паўплывала на іх лёс. Яна патрапіла на прыёме ў румынскай амбасадзе забраць у яго бакал шампанскага і сказаць: «Ты ўжо дастаткова выпіў, мы вяртаемся дадому». Такое зьяўляецца рэдкасьцю, а Юзэф Бэк быў паслухмяным сваёй жонцы. Падобна было з іншымі жанчынамі, якія зьяўляюцца гераінямі гэтай кнігі. На пачатку ХХ стагодзьдзя дамінацыя мужчын была паўсюднай. Мае гераіні змаглі ў гэты складаны час знайсьці сваю пазыцыю.
Героем апошняга фільму Анджэя Вайды «Пасьлявобразы» зьяўляецца мастак Уладзіслаў Стшэміньскі. Яго жонка Катажына Кобра зьяўляецца гераіняй кнігі «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай».
С. Копэр: У фільме постаць гэтай жанчыны не паказваецца, бо яна памерла раней, чым паказаны ў фільме пэрыяд. Дарэчы, Уладзіслаў Стшэміньскі нарадзіўся ў Менску. Яго жонка, Катажына, мела значна большы талент чым ён. Яна яго натхняла і гэта бачна на значнай частцы захаваных прац. Ён нават капіраваў яе працы. І толькі цяпер заўважаецца яе роля. У гэтай кніжцы ёсьць Марыя Дамброўская, Марыя Морска, Зоф’я Наўкоўска. Для іх мужчыны былі толькі дадаткам. Яны самыя былі такімі значнымі асобамі, што мужчыны былі ім патрэбныя толькі для дапамогі. І пра такіх жанчын напісана мая кніга. Варта пісаць пра жанчын, пра якіх забыліся, а якія былі вельмі моцнымі асобамі. Думаю, што мне ўдалося вярнуць памяць пра іх.
У кнізе «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай», якая выйшла на беларускай мове, няма постацяў непасрэдна зьвязаных з Беларусьсю. Славамір Копэр зьяўляецца аўтарам амаль 50 кніг, у якіх ён пісаў і пра выхадцаў з Беларусі.
С. Копэр: У іншых маіх кнігах ёсьць асобы, зьвязаныя з Беларусьсю. Я напісаў кнігу «Вялікае Княства Літоўскае. Інфлянты». Гэта запіскі з майго падарожжа па Беларусі і Летуве. І там такіх постацяў ёсьць шмат. Акрамя таго, я не ўмешваюся ў якія-колечы нацыянальныя канфлікты, стараюся зьбіраць перамешаную гісторыю – гісторыю Польшчы, Летувы, Беларусі.
Гаворачы пра сваю кнігу «Жанчыны Другой Рэчыпаспалітай» Славамір Копэр зьвярнуў увагу на рознае ўспрыняцьце. «Чытачы захопленыя, чаго нельга сказаць пра гісторыкаў, якія лічаць, што пра такія рэчы ня варта пісаць», – дадаў аўтар.
Кніга на беларускай мове выдадзена па ініцыятыве Амбасады Польшчы ў Менску. Выданьне падрыхтавана з нагоды 100-й гадавіны незалежнасьці Польшчы. Прэзэнтацыя кнігі пройдзе яшчэ ў Берасьці і Горадні.
У. Пац/ав