Публіцысты тыднёвіка „wSieci” у цыкле артыкулаў аналізуюць мэханізм будаваньня нэгатыўнага вобразу Польшчы ў сьвеце.
Паводле іх, у тым ліку Браніслава Вільдштайна (Bronisław Wildstein), вядучую ролю ў гэтым мэханізме адыгрываюць прадстаўнікі папярэдняй улады, у тым ліку былы міністар замежных спраў Польшчы Радаслаў Сікорскі й вядомая амэрыканская публіцыстка „The Washington Post” Эн Апэлбаум (Anne Elizabeth Applebaum), у прыватнасьці жонка Радаслава Сікорскага.
Браніслаў Вільдштайн: Гэта няверагодна, што асоба настолькі блізка зьвязаная з былым важным палітыкам, напрыклад, амэрыканскім, выказвалася б на палітычныя тэмы. Напрыклад, жонка лідара рэспубкіканцаў крытыкавала б дэмакратаў або наадварот(…) Гэта паказвае нейкі мэханізм. Тыя, хто стварае радыкальна адмоўны вобраз Польшчы ў сьвеце маюць у гэтым інтарэс. У гэтым выпадку інтарэс выразны. Жонка былога палітычнага лідара зацікаўленая ў тым, каб цяперашнія ўлады выклікалі адмоўныя ацэнкі ў сьвеце. Гэта таксама паказвае, што эстаблішмэнт папярэдніх уладаў „Грамадзянскай плятформы” мае выгадныя кантакты ў сьвеце(…) Гэта ў сваю чаргу дазваляе націскаць на Польшчу дзякуючы спэцыяльнаму мэтаду. На Захадзе публікуюцца нейкія тэксты, якія пазьней адгукаюцца ў Польшчы словамі: Вось паглядзіце, сьвет абураны тым, што робіць цяперашняя ўлада.
Вы пішаце, што гэта свайго роду безкрывавая рэвалюцыя, якая выкарыстоўвае ціск з боку розных асяродзьдзяў.
Браніслаў Вільдштайн: Асабліва ў Эўропе дамінуе пэўная ідэалёгія ў асяродзьдзі, якое кантралюе публічную рэчаіснасьць у розных вымярэньнях. Тыя, хто не да канца падпарадкоўваюцца патрабаваньням гэтай ідэалёгіі, як напрыклад, цяпер Польшча, а раней Вугоршчына, падвяргаюцца вострай крытыцы. Цягам васьмі гадоў перад тым як партыя „Фідэш” дайшла да ўлады ў Вугоршчыне сацыялісты руйнавалі краіну, будувалі карупцыйную сыстэму, пераймалі кантроль над СМІ, але тады ў замежнай прэсе на гэтую тэму не было нават слова. Пасьля прыходу да ўлады партыі „Фідэш” у сьвеце пачалася крытыка таго, што адбываеццаў Вугоршчыне. Гэта тое самае, што цяпер адбываецца ў выпадку Польшчы.
Цяжка ўявіць сабе гэткую сытуацыю на Захадзе?
Браніслаў Вільдштайн: Такая сытуацыя была б немагчымая. Зразумела, можна сабе ўявіць, што ў прэсе зьяўляецца такі артыкул, але ён быў бы дакладна падпісаны: кім зьяўляецца аўтар, якія яго палітычныя сымпатыі й заангажаванасьць. Гэта дазваляла б чытачу здагадацца, што аўтар можа ня быць поўнасьцю аб’ектыўным. Тым часам я лічу, што тэксты Эн Апэлбаум - гэта працяг выступаў ейнага мужа Радаслава Сікорскага й прэзэнтацыя поглядаў іншых прадстаўнікоў „Грамадзянскай плятформы”. У гэткай сытуацыі добра было б паказаць заходняму чытачу, як несправядліва паказваецца Польшча, то бок з парушэньнем нормаў і прынцыпаў.
Тады на падставе публіцыстыкі Эн Апэлбаум амэрыканскія эліты могуць пачаць успрымаць Польшчу ў дрэнным аспэкце?
Браніслаў Вільдштайн: Ну, калі яна піша, што сытуацыя ў Вугоршчтыне й Польшчы – гэта нацыянальны–сацыялізм, то я нагадаю, што гэтак называлася партыя Гітлера. Апэлбаум дадае, што пакуль яшчэ фашызму ў Польшчы няма, але ўсё магчымае. Дык што тут яшчэ казаць. Я час ад часу гартаю сусьветную прэсу й вобраз, які я бачу, мяне проста шакуе. Напрыклад, пры нагодзе прэзыдэнцкіх выбараў у Аўстрыі я бачыў, як у ангельскамоўных і францускамоўных выданьнях прыводзілі прыклады Польшчы й Вугоршчыны, як краінаў, дзе ўжо няма дэмакратыі, а прынцыпы прававой дзяржавы былі ліквідаваныя. Гэта скандал, тым больш, што гэтыя прыклады прыводзіліся так пры нагодзе, як факт.
Як тады супрацьдзейнічаць скажэньню вобразу Польшчы ў сьвеце?
Браніслаў Вільдштайн: Нашая задача - паказваць рэчаіснасьць. Мы можам дыскутаваць, крытыкаваць урад, але рабіць гэта трэба ў адпаведных прапорцыях. Калі мы будзем гэта рабіць, то цягам часу, гэтыя інфармацыі будуць таксама выцякаць за мяжу.
- сказаў вядомы публіцыст Браніслаў Вільдштайн у размове з журналісткай Польскай рэдакцыі Польскага радыё для замежжа Галінай Остас.
Фрагмэнт размовы пераклaла Анна Задрожна.